‘Yeterli gelir desteğinin sağlanması şart’

Türkiye Sakatlar Derneği Bartın şube Başkanı Ferit Kurulan,  Engelliler Haftası münasebetiyle yazılı basın açıklaması gerçekleştirdi. Engellilerin sorunlarını dile getiren Kurulan, çözüm önerilerini tek tek sıraladı. Kurulan, açıklamasında şu ifadeleri kullandı; “Aralık 2019 sonundan itibaren dünyamız ve ülkemiz büyük ve tehlikeli bir salgının etkisi altına girmiştir. Dünya genelinde 3,5 milyonu aşkın insana bulaşan ve 245 binden fazla insanın ölümüne neden olan kısa adıyla Covid-19 salgını ülkemizi de etkilemektedir. Salgının önlenmesi, yayılımının durdurulması amacıyla birçok tedbir alınmış, bunların ilk başında ise başta yüksek tansiyon olmak üzere kronik (süreğen) hastalığı bulunan engellilere getirilen sokağa çıkma kısıtlaması olmuştur. Önlem kronik hastalığı bulunan engellilerin sağlığının korunması bakımından gerekli olmakla birlikte özellikle çalışma yaşamından kopmak durumunda kalanların durumu netlik kazanmamıştır. Alınan bir diğer önlem ise İlaç ve medikal malzeme rapor süreleri dolanların, raporlarının geçerliliğini sürdürmesi yönündedir. Hastanelerin önemli bir bulaşma ortamı olduğu düşünüldüğünde başta ilaç olmak üzere rapora gereksinim duyan engelliler ciddi bir risk ortamına girmekten kurtarılmıştır.

Emekli aylıklarında herhangi bir kesintinin olmaması gerekiyor

Yıllardan beri dile getirdiğimiz birçok sorun hala varlığını sürdürmektedir. Bu sorunların ilk başında engelliler açısından hayati öneme sahip olan engelli raporuna yönelik yapılan düzenlemeler gelmektedir. Geçmişte bir ayağı veya kolu olmayanlar, yasanın aradığı alt sınır olan %40 oranını aşabilirken artık aşamamaktadır. Yapılan yeni düzenlemeler, Dünya Sağlık Örgütü ölçütlerine ters düşmekte ve engellilerin bırakın haklarını kullanmasını tam aksine sahip olduklarını da ellerinden almaktadır. Son dönemlerde SGK tarafından emekli engellilere raporlarının yenilenmesi ve aksi halde geçmişte ödenmiş emekli aylık tutarlarının geri alınabileceği konusunda duyumlar var. Hastaneler 3-4 aydan önce randevu veremiyor. Salgın ortamında hastanelere gitmek engelliler için ciddi risk taşıyor. Bu koşullarda yeni raporların istenmesi uygun olmuyor. Yeni rapor alamayanların aldıkları emekli aylıklarında herhangi bir kesintinin olmaması gerekiyor.

Adaletsizlik kabul edilemez

Açık bir şekilde engellilerin kazanılmış hakkı sonradan yapılan ve uluslararası standartlara uymayan ölçütlerle ellerinden alınmalıdır. Böylesi bir adaletsizlik kabul edilemez. Öte yandan engellilerin yaşamlarını bir şekilde sürdürebilmeleri için devletimizin bu süreçte desteğin unutulmaması gerekiyor. Ancak engellilerimizin yinede kimseye muhtaç olmadan yaşayabilmeleri için yeterli gelir desteğinin sağlanması şart. Özellikle engelli aylıkları ve evde bakım desteği yeterli düzeye getirilmeli. Konulan ön koşullar haktan yararlanmayı aşırı derecede zorlaştırdı. Bu durumlar düzeltilmeli.

Zorunlu desteği alamayacak hale getirildi

Yine engellilerin yararlandığı SUT fiyatlarının 2007 yılında güncellendiği ve o tarihten itibaren ilaç, ortez, protez ve tekerlekli sandalye gibi yaşamı idame için gerekli destekler SGK tarafından yapılan düzenlemelerle erişilemez hale gelmektedir. En basitinden verilen destek fiyatı 2007 yılından bu yana değiştirilmemiştir. Bu süre içinde yaşanan fiyat artışları Sağlık Uygulama Tebliğine yansıtılmadığı için engellinin ödemesi gereken fark ücretleri çok yükselmiştir. Bu farklar geliri olmayan engelliler için ödenemez düzeydedir. Dolayısıyla engellilerin bir kısmı yaşamı için zorunlu desteği alamayacak hale getirilmiştir. 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Yasa’ya göre kamuya açık alan, bina ve ulaşım araçlarının başta engelliler olmak üzere herkes için erişilebilir hale getirilmeliydi. Ancak sürekli yapılan eklemelerle yıllardır bu düzenleme tümüyle hayata geçirilmemiştir.

Ücret ayrımcılığına uğruyorlar

Büyükşehirlerde bir ölçüde gelişme sağlanmış olsa da diğer şehirlerde ilerleme yaşanmamıştır. Çeşitli defalar ilan edilen istihdam seferberliklerine rağmen engellilerin hem özel sektörde hem de kamuda en azından Yasa ile konulmuş kotalar oranında istihdam edilmemektedir. İstihdam edilen engelliler ise raporlarına ve bilgi-becerilerine göre çalıştırılmamakta, ücret ayrımcılığına uğramaktadır. Bütün bu sıraladıklarımız yaşanmakta olan sorunlarımızın sadece küçük bir örneğidir. Toplumun, hükümetin, yerel yönetimlerin bizleri eşit vatandaşlar olarak görmelerini ve haklarımızdan eşit biçimde yararlanmaktan başka talebimiz yoktur. Bu düşüncelerle, 10-16 Mayıs Engelliler Haftası’nda tüm topluma engellerin kaldırılması için duyarlı olmaları çağrısında bulunuyoruz.”